EEN ZIEL VOOR DE VINEX
Het imago van Nederland als tolerant land heeft de laatste jaren te lijden door de opkomst van populistische politici als Pim Fortuyn, Rita Verdonk en Geert Wilders. De burger is boos: op de overheid, op mensen van elders, op moslims.
In de oude wijken van de grote steden maar ook in de zogeheten Vinexwijken, waar de doorsnee burger woont, concentreert zich deze boosheid. De vraag naar ‘sociale versterking’ van de Vinexwijken dient zich dan ook aan. Problemen en overlast in de Vinexwijken zouden verband kunnen houden met een gebrek aan georganiseerde activiteiten en het ontbreken van een cultureel programma voor de bewoners. Er is in de wijken ‘niets te doen’ en niets dat mensen bindt.
Ik heb een onbehaaglijk gevoel over de situatie in Nederland. Ook heb ik – en dat is iets heel anders – een fascinatie voor religieuze gebouwen. In mijn afstudeerproject vloeien frustratie en fascinatie samen. Ik heb in mijn projecten op de Academie van Bouwkunst altijd geprobeerd mensen samen te brengen, ontmoetingen te organiseren en sociale en eerlijke gebouwen te maken. Mijn afstudeeropgave wordt het sluitstuk van mijn zoektocht naar een gebouw dat mensen samenbrengt.
Afstudeerproject Academie van Bouwkunst Amsterdam in 2011 projectinformatie:
- Titel:
- Een ziel voor de vinex
- Opgave:
- Godshuis voor alle nederlandse religies anno 2014
- Afmeting / schaal:
- 11.130 m2
Religies:
- Islam
- Chirstendom
- Hindoeisme
- Jodendom
Programma:
- Moskee
- Kerk
- Mandir
- Synagoge
- Restaurant /
- Cultureel centrum
- Weekend school godsdienst
- Waterzuiveringsinstallatie
- Badhuis
Publicaties:
TEKENINGEN:
De Vinexwijken van ons land hebben één hoofddoel: wonen. Vaak met slechts enkele noodzakelijke voorzieningen als supermarkten worden deze nieuwbouw wijken ingericht op de massale woonvraag van veelal forensen. Culturele behoeften spelen bij het inrichten van de wijken geen rol, religieuze zo mogelijk nog minder. Daarom is een Vinexwijk een goede locatie voor een godshuis dat alle religies samenbrengt en bedient. Ik heb daarbij gekozen voor Leidsche Rijn in Utrecht. Dit is een plek met weinig culturele context en een plek waar ‘bezieling’ ontbreekt.
Het godshuis kan de ontmoetingsplek worden waaraan behoefte is. Een plek waar toenadering en verbroedering mogelijk zijn.
Nederland is, volgens mij, een multicultureel land, waar iedereen in zijn waarde word gelaten.
Maar er zijn verschuivingen aan het ontstaan, ontwikkelingen waarin mensen wegens hun geloofsovertuiging door een grote groep niet meer worden geaccepteerd. Ik wil mij herinneren hoe verdraagzaam ons land was. Daarom heb ik gewerkt aan een godshuis waar men samenkomt om alle grote wereldgodsdiensten uit te dragen en te belijden. Maar waar moet een dergelijk Godshuis worden gebouwd en waar is er behoefte aan een gebouw als dit?
Sociale samenhang en samenstelling van de Vinexwijken stemmen niet optimistisch. Eigenschappen van oude wijken in de grote steden worden ‘geïmporteerd’. De wijken zijn opgezet als sociaal-economisch gemêleerde wijken, met zowel huur- als koopwoningen. Maar om overlast van jongeren te voorkomen en acceptatie van ‘anderen’ te bevorderen is dat niet genoeg. Nodig zijn ook georganiseerde activiteiten voor de jeugd, net als middelen om de verschillende groepen bewoners samen te brengen. Bewoners ontberen een plek waar ze elkaar ‘neutraal’ kunnen ontmoeten en die kennismaking met elkaar mogelijk maakt. Het godshuis kan zo’n plek zijn in een wijk als de Leidsche Rijn, waar ook veel niet-westerse religies vertegenwoordigd zijn.
Het gebouw is bestemd voor de vier grote religies in ons land. Alle volumes liggen rondom een binnenplaats die het gebouw indeelt en ontsluit. Dit is de eerste en voornaamste ruimte die je als bezoeker betreedt en waar men elkaar ontmoet. Het water wordt maximaal ingezet in het ontwerp, met als hoofddoel het gebruik ervan voor de verschillende rituelen maar water is ook een esthetisch element in het gebouw. De manier waarop het water door het gebouw beweegt verklaart ook het gebruik en de volgorde van de gebedsgang.
Maar de diversiteit van Leidsche Rijn is niet de enige reden waarom deze locatie zo geschikt is voor het godshuis dat ik voor ogen heb. Nog een ander element speelt een rol, met een overkoepelende betekenis in alle religies: water. Het Waterwinpark in de wijk Terwijde ligt middenin de wijk en voorziet, ondergronds, Leidsche Rijn van drinkwater. Dit water, dat alle religies kan voorzien van ritueel ‘heilig’ water, kan een brug vormen tussen de geloven. Dat iedere groep water put uit dezelfde bron, heeft een belangrijke symbolische waarde in mijn plan. Ik wil de waterzuivering laten plaatshebben in de ‘heilige’ toren van het gebouw, waarmee dit ook van belang wordt voor niet-gelovigen. Het gebouw wordt als een ‘hub’ van het water uit de kraan.
De gebedsgang begint bij de rituele wassing die bij verscheidene religies een belangrijke rol speelt. Ruim voor de dienst stroomt water uit de toren naar de binnenplaats,die langzaam volloopt. Dit water komt uit een waterval vanuit de toren. De plek waar het water stroomt is de entree van de wasruimtes. In dit bouwdeel wordt ook het grondwater gefilterd en opgeslagen in een grote tank. Al het water dat in het gebouw wordt gebruikt komt uit deze installatie. Net als het drinkwater dat in de wijk wordt geconsumeerd.
SC 